WILLEMSTAD – Ernst Hirsch Ballin, oud-minister en hoogleraar in Nederland, onderstreept de urgentie van een gelijkwaardige benadering van mensenrechten binnen het Koninkrijk der Nederlanden tijdens zijn lezing op de Internationale Dag van de Democratie, afgelopen vrijdag 15 september, voor de derde keer georganiseerd door Human Rights Defense Curaçao, HRDC.
Door de Verenigde Naties is 15 september uitgeroepen tot de Internationale Dag van de Democratie. Jaarlijks wordt op deze dag wereldwijd stilgestaan bij dit belangrijke thema. Gelet op de internationale ontwikkelingen is dit zeker noodzakelijk. De tendens is dat de democratie steeds meer onder grote spanning staat, wordt bedreigd, dan wel ontbreekt in tal van landen. Blijvende aandacht vragen voor dit onderwerp op wereld- en op lokaal niveau is volgens HRDC niet overbodig
“Als mensenrechtenorganisatie vestigt HRDC de aandacht op het drietal Democratie, Mensenrechten en Rechtsstaat. De koppeling hiertussen is van levensbelang voor een ordentelijk en goed bestuurd land”, aldus de voorzitter van HRDC, Lucita Moenir-Alam in haar openingswoord. “Het is triest te moeten constateren dat, hedendaags, de mensheid nog onvoldoende lessen heeft geleerd van de misdaden tegen de mensheid. Daarom moeten wij ook tegen moderne slavernij, discriminatie en uitbuiting, onze stem blijven verheffen”.
De lezing van Hirsch Ballin werd voorafgegaan door een betoog van politicoloog Josephine Provence in het Maritiem Museum waarin ze aandringt op dringend actie van zowel Nederland als de Caribische delen van het Koninkrijk.
Crisisverschijnselen
Ernst Hirsch Ballin ziet aan alle kanten crisisverschijnselen in democratieën, zowel in oude als jonge. Volgens de oud-minister blijkt dat uit schoksgewijze veranderingen in de steun voor politieke partijen en tussentijdse crisissen als gevolg van schandalen. Een overtrokken focus op personen in plaats van programma’s en competenties verergert dit.
Wie zich afvraagt hoe de democratische staatsvorm het kan winnen van de tendens naar autoritaire staatsvormen, zal zich volgens de emeritus hoogleraar moeten realiseren dat democratie meer is dan beslissen bij meerderheid van stemmen. “Democratie en rechtsstaat zijn niet los verkrijgbaar. En je stem uitbrengen is iets dat je niet alleen voor jezelf doet, maar ook voor anderen, onder wie kinderen en de nog niet geboren mensen die zullen ondervinden hoe wij – en dus onze vertegenwoordigers – het land doorgeven.”
In de politiek moet het daarom volgens hem niet alleen gaan om afrekeningen met het verleden, maar ook om voorbereiding op de toekomst. “Rechten van de mens zijn medemensenrechten en beschermen onze levensprojecten, ons ‘Proyecto de Vida’ tegen onvrijheden, ook de onvrijheid die het gevolg is van armoede en gebrek.”
De emeritus-hoogleraar constitutioneel recht en rechten van de mens waarschuwt voor een alarmerende tweedeling in mensenrechten binnen het Koninkrijk. “Er is nog steeds een ongelijke bescherming van rechten van de mens in het Koninkrijk der Nederlanden”, zegt Hirsch Balin. “Dat mag niet voortduren. Hoe mensenrechten worden beschermd is een aangelegenheid van de autonome landen van het Koninkrijk, maar of ze worden beschermd moet voor iedereen met een krachtig ‘ja!’ worden beantwoord.”
Het VN-verdrag inzake rechten van mensen met een handicap en de Conventie van Istanbul inzake de bescherming tegen huiselijk geweld en geweld tegen vrouwen zijn na vele jaren nog steeds alleen voor het Europese deel van het Koninkrijk bekrachtigd.
Hetzelfde geldt voor de verdagen inzake het klimaat. Het voorzorgbeginsel houdt in dat ook de fundamentele rechten van toekomstige generaties moeten worden beschermd als het gaat om klimaatverandering. Als bescherming ingevolge de grondrechten op een menswaardig bestaan niet wordt geboden, zitten toekomstige generaties met veel grotere problemen opgescheept.
“Daaraan is de politiek herinnerd door uitspraken zoals het Urgenda-arrest van de Hoge Raad der Nederlanden. Zulke rechterlijke uitspraken geven steun aan waakzame burgers. Met zulke uitspraken worden politieke staatsorganen én actieve burgers opgeroepen tot handelen. Ze gaan iedereen in een democratisch staatsbestel aan, ook in het belang van toekomstige generaties, omdat het gaat om ons aller levensprojecten.”
Hirsch Ballin sloot af met de stelling dat mensenrechten niet een beperking vormen, maar juist een democratisch project zijn. “Rechten van de mens zijn geen dwangbuis voor de politiek, maar een opdracht om verantwoordelijkheid te nemen,” stelde hij. Het is dus niet alleen een taak van de overheid, maar van iedereen om hieraan bij te dragen.
Demokrasia ta biba?
Politicoloog drs. Josephine Provence uit Curaçao is voorzitter van het National Tripartiet Platform van Curaçao en faciliteert trainingen over onder andere politiek en bestuur. Zij sprak over Biba demokrasia!
Volgens Provence is democratie niet alleen een regeringsvorm, maar ook een mentaliteit die door de samenleving gedragen moet worden. “Alleen als een groep mensen samen een volk vormen, kan er een democratie ontstaan en worden gedragen,” verklaarde Provence, verwijzend naar het ontstaan van de democratie in het oude Athene. Provence benadrukte ook de noodzaak van economische gelijkheid. “Een volk moet een gegarandeerd bestaansminimum hebben of het gevoel hebben dat er een rechtvaardige inkomensverdeling is,” zei ze. In dit verband waarschuwde Provence ook tegen corruptie, politieke bescherming, en de gevaren van geestesarmoede en het overnemen van nieuwe normen en waarden zonder kritische evaluatie.
Volgens Provence is het voor een democratie essentieel dat het volk goed geïnformeerd wordt, een taak die primair bij de overheid ligt. “Een volk moet zichzelf kennen en een eigen ontwikkeling hebben doorlopen,” voegde ze toe, wijzend op het belang van algemene ontwikkeling.
De rode lijn van de avond was dat een democratische mindset noodzakelijk is voor het bereiken van aan een veerkrachtige democratie voor alle betrokken landen.